Loftslags Aktivistinn

This website is thought of as an opportunity to get familiar with the matters of climate change and it's information is not a complete set of facts about the matter. There is a lot more! Climate change is the most complex and most important matter of today. It is related to everything revolving society of humans, animals and life as we know it. Everywhere in the world there are people who fight for climate justice and want to educate those around them by writing books, websites, making videos and art.

Here is a little list of what has inspired us:

This website is in Icelandic and is a definite first-stop when wanting to get more familiar with anything relating to climate change. 

Kurzgesagt, or "In short" is a youtube channel which specialises in explaining complex things in a simple language. They take on climate change in a few videos such as:

A video revolving on hope and what is going well. It looks at the direction which society is going towards. Even though things are bad we seem to be slowly going towards the right direction. It also touches upon climate anxiety and doomerism.

Why don't we just stop climate change right now? It's a critisism on how responsibility is always shifted towards the individual and how individuals simply changing their livestyles is not enough and is often used to stop us from seing the big picture. Poverty, emissions and climate justice.

David Attenborough is calling out to the global society to change our ways in a form of a documentary. Nobody could have done this better than Sir Attenborough.

eftir Christiana Figueres og Tom Rivett-Carnac

A cautionary but optimistic book about the world’s changing climate and the fate of humanity, from Christiana Figueres and Tom Rivett-Carnac—who led negotiations for the United Nations during the historic Paris Agreement of 2015.

This is for those who want to dive deep. Review on the Economics of Biodiversity led by Professor Sir Partha Dasgupta. Global economics are broken down to produced capital, human capital and natural capital. There is an interesting introduction by David Attenborough


(e. about the responsibility of the individual, or lack there of)

This one is in icelandic. An opinion piece by Birnir on carbon footprint, a phenomenon which derived from BP oil and is a large reason why individuals feel so responsible for climate change.

This is a climate fiction ("cli-fi") novel by American science fiction writer Kim Stanley Robinson published in 2020. Set in the near future, the novel follows a subsidiary body, established under the Paris Agreement, whose mission is to act as an advocate for the world's future generations of citizens as if their rights are as valid as the present generation's.

The economic operating system keeps crashing. It’s time to upgrade to a new one.

Five decades ago, The Limits to Growth shocked the world by showing that population and industrial growth were pushing humanity towards a cliff. Today the world recognizes that we are now at the cliff edge: Earth has crossed multiple planetary boundaries while widespread inequality is causing deep instabilities in societies. There seems to be no way out.

Earth For All is both an antidote to despair and a road map to a better future. Using powerful state-of-the-art computer modeling to explore policies likely to deliver the most good for the majority of people, a leading group of scientists and economists from around the world present five extraordinary turnarounds to achieve prosperity for all within planetary limits in a single generation.

How are you supposed to deal with climate anxiety? The author is'nt sure but travels with you through some ways which could make it easier.

The biologist, Edward O. Wilson proposes a plan to save our biosphere: devote half of earths surface to nature.

A call to action for individuals and governments to address the climate crisis with urgency and boldness. It explains the science behind global warming and offers practical solutions for protecting our planet's future.

Robin Wall Kimmerer is both a biologist and an indigenous person in North America. She speaks about her connection to nature and how her tribe and others alike in North America have a totally different relationship with nature than the western society.

This changes everyghing revolves around the idea that climate change is not just another issue on top of others we have, between taxes and health care. It urges us to look at society holistically and spot the source of our problems. We need a whole new economic system.

Þessi vefsíða er ætluð sem inngangur að loftslagsaðgerðum og er ekki tæmandi listi, enda eru loftslagsmálin flóknasta og mikilvægasta mál samtímans. Loftslagsmálefni snerta allt samfélag manna og alla kima lífsins eins og við þekkjum það. Allsstaðar er fólk sem brennur fyrir loftslagsaðgerðum og vill miðla upplýsingum til almennings og aktívista, í gegnum fyrirlestra, vefsíður og bækur.

Hér má nálgast nokkur góð verkefni sem urðu höfundum innblástur.

Þessi vefsíða er fyrsta stopp þegar kemur að frekari fróðleik um loftslagsbreytingar. Frábær íslensk vefsíða þar sem Birna Sigrún Hallsdóttir hefur tekið saman grunnupplýsingar, gröf og orðskýringar og útskýrir loftslagsbreytingar og skuldbindingar Íslands í skýru máli.

Kurzgesagt, eða, í stuttu máli, er youtuberás sem sérhæfir sig í að segja frá flóknum málefnum á mannamáli. Efnið er vel samið og hreyfimyndagerðin afbragðsgóð. Rásin hefur fjallað um loftslagsbreytingar í nokkrum myndböndum. Til að mynda:

Gott myndband sem fjallar um von og það sem vel gengur í samfélaginu. Skoðar vísbendingar um að samfélagið stefni, þrátt fyrir slæma stöðu, hægt og bítandi í rétta átt. Fjallar meðal annars um loftslagskvíða og dómsdagshyggju (doomerism) skaðleika hennar og hvers vegna hún á ekki rétt á sér.

Hvers vegna við komum ekki í veg fyrir loftslagsbreytingar. Gagnrýni á ábyrgð einstaklingsins og að persónulegar breytingar á lífsstíl nægja engan veginn og slá ryki í augu okkar. Margræðni vandans og nauðsyn heildarmyndar en ekki rörsýnar og einstaka breytingar. Fátækt og útblástur og loftslagsréttlæti. Lausnir og kostnað og fleira

Ákall David Attenborough til alþjóðasamfélagsins um breytta hætti, í heimildamyndaformi sem enginn gerir betur en Attenborough gamli.

Hvetjandi bók um mikilvægi baráttunnar og von. Þessi bók er troðfull af stórum hugmyndum og tilvitnunum eins og "Impossible is not a fact. It is an attitude." Þessa bók er gott er að grípa í til að kynda undir baráttuandann.

Fyrir lengra komna, fjallar um hagkerfi heimsins í þrískiptu bókhaldi. Framleiðsluverðmæti, mannleg verðmæti og náttúruleg verðmæti.

Skemmtilegur Inngangur eftir David Attenborough

Pistill eftir Birni um kolefnisfótspor, hugtak sem var kynnt til sögunnar af BP oil og er stór þáttur í því að einstaklingar eru gerðir ábyrgir fyrir allri umhverfisvernd.

Skáldsaga sem fjallar um framtíð þar sem stofnað hefur verið ráðuneyti framtíðarinnar undir Sameinuðu þjóðunum. Ráðherra framtíðarinnar tekst á við málaflokk loftslagsmála þegar sem loftslagsbreytingar hafa gjörbreytt heiminum öllum.

Leiðarvísir til að lifa af fyrir mannkynið. Bókin fjallar um hagkerfið og hvernig núverandi hagkerfi getur ekki tekist á við takmarkaðar auðlindir á jörðinni sem mannkynið gengur á með ósjálfbærum hætti.

Hvernig á að takast á við loftslagskvíða? Höfundur veit ekki svarið en veltir fyrir sér ýmsum lausnum til þess að lifa með loftslagskvíða.

Líffræðingurinn Edward O. Wilson rekur ástæður þess að hann telur vernda þurfi helming flatarmáls jarðar fyrir náttúruna.

Greta Thunberg fær hóp sérfræðinga til þess að fjalla um loftslagsmál á víðum grunni, allt frá efnafræði lofthjúpsins til félagslegra þátta.

Robin Wall Kimmerer er bæði líffræðingu og af ættum frumbyggja í Bandaríkjunum. Hún fjallar um tengingu sína við náttúruna og hvernig hennar ættbálkur og aðrir sambærilegir á sama svæði lifa í allt öðru sambandi við náttúruna heldur en hinn vestræni heimur.

Þetta breytir öllu - This Changes Everything 

 fjallar um aðkallandi og róttækar félagslegar breytingar í bland við pólitískar, efnahagslegar og menningarlegar breytingar.

Loftslagsbreytingar eru ekki enn eitt „álitamálið“ til að bæta við listann yfir áhyggjuefni við hliðina á heilbrigðismálum og sköttum. Þær eru lokaviðvörun til siðmenningarinnar. Kröftugur boðskapur sem fluttur er með eldum, flóðum, þurrkum og útdauðum tegundum um að við þurfum algjörlega nýtt efnahagskerfi og nýja leið til þess að deila þessari plánetu.

Getum við þetta? Ég veit það eitt að ekkert er óumflýjanlegt, ekkert nema það að loftslagsbreytingar breyta öllu.

"When you are faced with the hard realities, look at them with clarity, but also know that you are incredibly lucky to be alive at a time when you can make a transformative difference to the future of all life on earth." -Surviving the climate crisis, Christiana Figueres 

The word activist derives from the noun “action”. To be an activist means actively participating in sculpting the present as well as the future. Activists form our ideas about ourselves and what we should aim at; they hold society to a high standard. Activism takes on various shapes, and in this part, we explore what tools are available in the fight against the climate crisis.

The emphasis those in power put on climate action ebbs and flows. As activists, we demand a continuous increase in climate action; we want to keep environmental- and climate-related issues at the centre of discussion. The more attention these issues get, the more likely the authorities will take action. In our society, there is an ongoing struggle to “control the narrative”. We need to participate in this struggle.

Controlling the narrative: to influence what is at the centre of discussion in society and what words and phrases are used. As activists, it can be helpful to have catchy words and phrases that we agree on using and will be picked up by public discourse.

Our voice is our most vital tool, whether in writing or speech. Use your voice, and keep the conversation going. The fear of saying something wrong can be paralysing. Remember that no one knows everything, and accept that you cannot. Prepare well and listen when someone points to another side of an issue, but above anything else: Express yourself.

One of the aims of this website is to make such expressions easier. Here are chapters about what you need to know and links to resources. Express yourself and listen. With active listening and participation in discussions about climate action, we can develop our demands. Silence achieves nothing.

Consider your circle of potential influence. Do you have many followers on social media? Do you have an opportunity to write in the media? Do you have friends or family in positions of authority, or do you work in a place where you can express your concerns?

All discussion is essential, and everyday conversations can often be more challenging than sending long articles to the media. 

Everything matters because the expression has a multiplying effect. 

Platforms: Social media, media, family and friends, work, school friends, meetings and demonstrations…

Adopting critical thinking on issues as controversial as climate action is crucial. All kinds of interests are fighting to control the narrative, and many parties want to use the “green wave” to gain an unfair advantage in the name of climate action. It’s necessary to be able to read between the lines. Be aware of who is expressing themselves, where they come from and what interests lie behind their words.

For example, a CEO of an oil company can talk about climate action, but it’s just as likely that there is a hidden agenda. Do they speak for the interest of humankind or the interest of the oil company? Does the politician speak for climate action, intending to take action or be reelected?

We must also consider what words are used and be aware of their effects. Names or words can have negative or positive connotations that don’t match their underlying meaning. For example, some scientific or specialised words in many fields don’t capture the seriousness present. The concept “decline of ecosystems” doesn’t capture the mass extinction taking place, “discards” doesn’t capture the marine animals (often endangered) that go into fishing equipment and are discarded, or “general waste” does not explain how waste goes into “landfills”. It’s vital to discern when words are altered to make reality seem less harsh. A recent example from Icelandic politics is when Iceland’s minister of justice weaponised the police with “electric defensive weapons” instead of using the common phrase “electric gun”. The same goes for using words such as “wind farms” when using “wind power plant” would be more natural.

Another factor that one needs to watch out for is 

. When greenwashing occurs, a product, action, or business uses big concepts such as “carbon neutral” when nothing backs those claims. In the case of greenwashing, these concepts are used to sell products or increase profits without supporting positive societal changes or when changes are minimal and don’t match the advertised effects.

Sustainable development. When discussing sustainable development, it’s common to refer to a report made by the United Nations in 1987 called Our Common Future or the Brundland Report. In it, sustainable development is defined. Sustainability means meeting present peoples’ needs without reducing future generations’ opportunities. 

https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf

 is supposed to be carbon-neutral because you ‘save’ the carbon you would otherwise emit by driving a similar length on a fossil-fuel car. However, the car’s production emitted carbon dioxide, but the car does not bind any carbon, and therefore, doesn’t count as carbon neutral.

You don’t have to be a perfect environmentalist with a negative carbon footprint to demand that others do what’s right. If you are not vegan or have a fossil-fuel car, it doesn’t change the fact that your demands for a more environment-friendly society are justified.

Political participation is a necessary element in climate activism. Political participation can be considered activism within the system and can be started immediately. It can take various forms; you can participate sometimes, be considerably active, or even consider a political career. There is a need for influential people and politicians that make environmental issues their central topic.

is the simplest way of political participation and does bear results. Before elections, political parties publish their political aims, and it’s possible to consider how much emphasis they put on environmental issues. Before elections, approaching candidates directly and asking them about various things is often possible. We can all join together to demand good answers regarding the environment. UU did the project Sólin in 2021, where they evaluated the parties’ policies on environmental issues so that voters could make informed decisions about their votes. Check whether something similar will be done for the next election you vote in.

The best way to be successful in activism is to get to know others and collaborate. It’s challenging to be a lone activist. The bigger the group is, the more attention it gets and the more likely it is to be listened to. Conversations with other members improve and deepen ideas about climate issues and action. It’s possible to join various organisations fighting for climate action, and it can be more effective than creating a group from scratch. It could be an organisation, environmental association or a political party. For example, you can join UU, Landvernd or Náttúruverndarsamtök Íslands, amongst many others.

https://natturuvernd.is/index.php/en/skraning

 It’s possible to request meetings with ministers, parliament members or municipal representatives, especially as a part of an influential organisation.

It’s possible to contribute to the policies and planning of the authorities by sending in comments. Authorities are obliged to consider written remarks, which are also published officially, to keep transparency. On page 21 of the Handbook for Environmental Advocacy, there are good instructions about writing comments and related information. Samráðsgáttin and althingi.is are the platform to find an overview of parliamentary bills and various drafts from ministries and parliament members. One can submit the comments straight into samráðsgátt, or send them to 

. It’s possible to comment on multiple issues, such as developmental plans or policy formulation in municipalities. The number of cases to comment on can be overwhelming, so it might be good to pick one issue and prioritise that over others.

Contact can be split into two categories: direct and official.

One way is contacting the authorities directly through email or phone or requesting a meeting. The nature of such discussions is that it’s easy for the authorities to ignore the messages, but on the flip side, it might be easier to work on a discursive basis if the person in question is willing to listen. Moreover, ministries must answer all messages they receive, and it could be practical to send them a letter in certain situations.

, such as on social media or open letters in traditional media, has the upside that they can create discussion and pressure from a larger group of people who agree with the letter. Official letters that gain the public’s attention can be a springboard for open meetings with the authorities.

The dynamics of narrative, however, require more than logic; narrative requires drama, characters, and visible commitment. Consider Gandhi making salt at the sea, Rosa Parks refusing to move from her seat on the bus, the Quakers sailing boats into nuclear test zones, or Greenpeace sailing boats between whalers and whales. People needed to feel the issue, not just understand the logic. A new narrative was born. 

If political participation is activism within the system, civil disobedience is activism outside of it. Civil disobedience means going against customs, traditions, unwritten rules, written rules or laws. Such action revolves around taking control of the narrative and directing attention towards specific issues. Civil disobedience and demonstrative action aim to disrupt our traditional everyday, get messages across, and demand reforms.

For actions to be the most effective, it’s good to have the following factors in mind:

- A greater number of participants makes an event or protest more effective.

 - In order for an event or protest to have the intended effect, it must be noticed by people. If for example the aim is to close a road, it must be a busy road. Protests are best placed where politicians will notice them, such as in front of the Parliament building. 

 - If anyone in the group is violent or damages property, the cause loses effectiveness.

- Recurring events are more effective than one-time events.

- It's more difficult to break up a protest when protesters are having a good time. Music, dance, singing and sharing of food can be very helpful.

These guidelines are from the handbook from XR - this is not a drill.

Discussions about climate action can become monotonous. It can be difficult to dwell on facts and data that continually worsen, and many simply find numbers and figures overwhelming. In those situations, it can be essential to reframe the discourse so that the importance of action becomes apparent or to make people enthusiastic to participate. That’s where art can come in handy.

What art can do beyond other forms of expression is that it can speak to people on an emotional level, encourage mutual support and put information into a new context. Artists are not bound to scientific methods; they can tell stories we understand and connect to. Art can use language that would be too radical for scientists, and artists can often use grander concepts—words such as holy, justice and honour. Writers, performance artists, and musicians are often great activists. They can be a connecting and moving force and can affect where we direct our attention.

Some of the most compelling demonstrations are held in collaboration with artists, and using art to contextualise issues can be influential. For example, a mix of musical performances and speeches can make an event exciting and moving.

An excellent example of a famous art performance is when glacial melting was mediated globally through the funeral of Okjökull. The performance gained much attention and put global warming in the headlines for a short while. The performance spoke to emotions and put global warming into perspective.

 has also robustly communicated large issues in fun and accessible comics.

I nourish my connections to people and keep care and empathy in the highest regard.

I listen to other’s perspectives and feelings

I know what has been lost but dwell on what can be won

I fight for a better world; it gives me true meaning

I’m a participant in the most critical struggle of humankind. I know which side I’m on, and I fight with conviction.

I don’t go into hiding when things don’t go my way; I fight without fear.

I don’t need to know everything, but I have to know how to work with others. Together, we multiply our strength.

I don’t fear not knowing everything and dare to express myself.

I know I don’t have to be a perfect activist because most of the responsibility lies with the authorities and others in power.

I rest and take care of myself and the people around me.

I acknowledge imperfection and seek help when I need it.

I dream about a new and just society that lives in accordance with the biosystems of nature.

I play my part in making that dream a reality.

„Þegar þú stendur andspænis ógnvænlegum raunveruleikanum, líttu hann skýrum augum, en mundu hve heppinn þú ert að lifa tíma þar sem þú getur haft mótandi áhrif á framtíð lífs á jörðinni.“ - Surviving the climate crisis, Christiana Figueres

Orðið aktívisti kemur frá enska orðinu „action“ eða „gjörðir“. Að vera aktívisti er að vera virkur þátttakandi í því að móta nútíð og framtíð. Aktívisti mótar þær hugmyndir sem við höfum um okkur, hvert við viljum stefna og gerir miklar kröfur til samfélagsins. Aktívismi er allskonar og í þessum hluta skoðum við helstu verkfæri aktívistans sem hægt er að nýta í loftslagsbaráttunni.

Áhersla valdhafa á loftslagsaðgerðir minnkar og eykst til skiptis. Sem aktívistar gerum við þær kröfur að sífellt sé verið að auka kraftinn í aðgerðum og þess vegna viljum við halda umhverfis- og loftslagsmálum sem meginmálefni í umræðunni. Því meiri athygli sem málaflokkurinn fær, því líklegri eru valdhafar til þess að ráðast í aðgerðir. Í samfélaginu er sífelld barátta um að „stýra orðræðunni“. Við þurfum að taka þátt í þeirri baráttu.

Stýra orðræðunni (e. narrative): hafa áhrif á það hvað fer hæst í umræðunni innan samfélagsins sem og hvaða orð og frasar eru notuð. Sem aktívistar getur verið sniðugt að vera með grípandi orð og frasa sem við sameinumst um að nota og komum í almenna umræðu.

Röddin er sterkasta tólið, hvort sem er í skrifum eða tali. Notaðu röddina, haltu samtalinu gangandi. Óttinn við að segja einhverja vitleysu getur verið lamandi. Mundu að enginn veit allt og sættu þig við það að þú getur ekki haft allt á hreinu, undirbúðu þig vel, hlustaðu þegar einhver bendir þér á aðrar hliðar á málefninu en umfram allt: tjáðu þig.

Þessi vefsíða snýst að mörgu leyti um að gera þessa tjáningu auðveldari. Hér höfum við kafla um hvað þarf að vita og tengla á ítarefni. Tjáðu þig og hlustaðu. Með virkri hlustun og þátttöku í samtali um loftslagsaðgerðir getum við þróað kröfugerðirnar áfram. Þögn áorkar engu.

Reyndu að gera þér grein fyrir hvar þú getur haft áhrif. Áttu marga fylgjendur á samfélagsmiðlum? Hefurðu tækifæri til að skrifa í blöðin? Áttu vini eða fjölskyldu í áhrifastöðum eða vinnurðu á vinnustað þar sem þú getur komið hugðarefnum þínum á framfæri?

Allt samtal er mikilvægt, og oft eru hversdagslegu samtölin erfiðari en að senda stórar greinar í fjölmiðla. 

Allt skiptir máli því tjáning hefur margföldunaráhrif

Vettvangar: samfélagsmiðlar, fjölmiðlar, fjölskylda og vinir, vinna, skóli kreðsa, fundir og mótmæli…

Hagsmunir, orð, grænþvottur og gengisfelling

Mikilvægt er að temja sér gagnrýna hugsun í málaflokki eins umdeildum og aðgerðir gegn loftslagsbreytingum er. Allskonar hagsmunir berjast um að stýra orðræðunni og margir vilja nýta „grænu bylgjuna“ til að skara eld að sinni köku, í nafni loftslagsaðgerða. Það er nauðsynlegt að geta lesið milli línanna. Gerðu þér grein fyrir því hver er að tjá sig, hvaðan viðkomandi kemur og hvaða hagsmunir liggja að baki.

Sem dæmi getur forstjóri olíufélags alveg talað fyrir umhverfisvernd en alveg eins líklegt er að eitthvað annað búi að baki. Talar hann fyrir hagsmuni mannkyns eða hagsmuni olíufélagsins? Talar pólitíkus fyrir loftslagsaðgerðum til þess að ráðast í þær eða til þess að hljóta endurkjör skömmu fyrir kosningar?

Við þurfum einnig að skoða orðin sem við notum og gera okkur grein fyrir áhrifum þeirra. Heiti eða orð yfir eitthvað getur haft neikvæðar eða jákvæðar tengingar óháð því hvað býr að baki. Mörg vísindaleg eða sérhæfð orð í ýmsum geirum ná engan veginn utan um alvarleikan sem býr að baki. Til dæmis nær „hnignun vistkerfa“ ekki utan um þá fjöldaútrýmingu sem á sér stað, „brottkast“ nær ekki utan um öll þau sjávardýr (oft friðuð) sem rata í veiðibúnað og er kastað frá, eða þá að „almennt sorp“ nái utan um farveg úrgangsins sem er keyrt á „urðunarstaði“ og sturtað ofan í holu. Það er mikilvægt að greina hvenær orðum er breytt til þess að fegra raunveruleikann. Gott dæmi er þegar dómsmálaráðherra vopnvæddi lögregluna með „rafvarnarvopnum“ í stað þess að nota almenna orðið „rafbyssa“. Einnig er oft talað um vindorkulundi og -reiti þegar eðlilegra væri að tala um vindorkuver.

Annað atriði sem þarf að hafa varann á er 

. Grænþvottur er þegar vara, gjörðir, eða fyrirtæki slá um sig með stórum hugtökum eins og til dæmis „kolefnishlutleysi“ þegar ekkert býr að baki þeim fullyrðingum. Í grænþvotti eru hugtökin notuð í því skyni að selja vörur eða auka hag sinn án þess að stuðla að jákvæðum breytingum í samfélaginu eða þegar breytingar eru minniháttar og ekki í samræmi við fullyrðingar í auglýsingaefni.

Orðið sjálfbærni hefur einnig misst merkingu sína í almennri orðræðu en það er notað víða og oft ekki hægt að beintengja það við merkinguna.

Sjálfbær þróun: Þegar talað er um sjálfbæra þróun er oftar en ekki vísað í skýrslu sameinuðu þjóðanna sem kom út 1987 sem nefnist Our Common Future eða Brundland skýrslan. Í henni er sjálfbær þróun skilgreind. Sjálfbærni er þegar þörfum núverandi jarðarbúa er mætt án þess að tækifæri komandi kynslóða séu skert. 

 bíll sem á að kolefnisjafna sig með þeim rökum að þú „sparir“ kolefni sem þú myndir losa með því að keyra sambærilegar vegalengdir á bensínbíl. Staðreyndin er sú að framleiðslan á bílnum losaði koltvíoxíð en bíllinn bindir ekkert kolefni í staðinn og telst því seint kolefnishlutlaus.

Þú sem einstaklingur þarft ekki að vera fullkominn umhverfissinni með neikvætt kolefnisfótspor til að mega krefja aðra um að breyta rétt. Það að þú sért kannski ekki vegan eða eigir bensínbíl breytir því ekki að kröfur þínar um umhverfisvænna samfélag eru réttmætar.

Pólitísk þátttaka er nauðsynlegt hlutskipti loftslagsaktívista. Pólitíska þátttöku má hugsa sem aktívisma innan kerfisins og hana er hægt að hefja strax. Hún getur verið með mismiklu móti, þú getur lagt þitt á vogarskálarnar af og til eða þú getur beitt þér að fullu og jafnvel stefnt að ferli í pólitík. Mikil þörf er á áhrifa- og stjórnmálafólki sem hefur loftslagsmál að leiðarljósi.

er einfaldasta þátttakan í pólitík og skiptir máli. Fyrir kosningar gefa flokkar út stefnumál og hægt er að skoða hversu mikla áherslu þeir leggja á umhverfismál. Fyrir kosningar er oft hægt að nálgast frambjóðendur og spyrja út í ýmsa hluti. Öll getum við lagst á eitt að krefjast greinargóða svara um umhverfismál. Ungir umhverfissinnar stóðu árið 2021 á bak við verkefnið 

þar sem stefnum flokkanna í umhverfismálum var gefin einkunn til þess að kjósendur gætu tekið upplýsta ákvörðun um atkvæði sitt. Fylgstu með hvort eitthvað slíkt eigi sér stað fyrir næstu kosningar sem þú kýst í.

 Mikilvægasta leiðin til að ná árangri í aktívisma er að kynnast öðrum og vinna saman. Það er erfitt að standa í aktívisma eitt. Því stærri sem hópur er, því meiri athygli nær hann og því líklegra er að á hann sé hlustað. Samtöl við aðra félagsmeðlimi stuðla að betri hugmyndum og dýpka hugmyndir um loftslagsmál og -aðgerðir. Til eru margvísleg samtök sem berjast fyrir loftslagsaðgerðum sem hægt er að ganga í og getur það verið einfaldara og áhrifaríkara en að stofna eigin hóp. Það geta verið félagasamtök, umhverfissamtök eða stjórnmálahreyfingar. Til dæmis getur þú gengið í Unga umhverfissinna, Landvernd og Náttúruverndarsamtök Íslands ásamt mörgum öðrum.

 Hægt er að óska eftir fundum með ráðherrum, þingmönnum, eða borgar- og sveitarstjórnum, þá sérstaklega sem hluti af félagasamtökum sem hafa áhrif í samfélaginu.

Hægt er að leggja sitt af mörkum í stefnumótun og ákvörðunum stjórnvalda með umsagnaskrifum. Stjórnvöld verða að taka mið af skriflegum athugasemdum og þær eru jafnframt birtar opinberlega til að stuðla að gagnsæi. Á blaðsíðu 21 í handbók um 

 má finna góðar leiðbeiningar um skrif á umsögnum og fleira þeim tengdum. Þá eru 

 góðir vettvangar til þess að hafa yfirsýn yfir frumvörp og drög að ýmsum skjölum frá ráðuneytum og þingmönnum. Hægt er að skila umsögnum beint inn á samráðsgátt og hægt er að senda umsagnir á netfangið 

. Hægt er að skrifa umsagnir um urmul mála eins og framkvæmdaráform eða stefnumótanir sveitarfélagana. Magn mála til að skrifa umsagnir við getur virst yfirþyrmandi svo gott getur verið að velja sér fá atriði og forgangsraða þeim fram yfir önnur.

Skilaboðum er hægt að skipta í tvennt, bein og opinber. 

Hægt er að hafa samband við valdhafa beint, í gegnum tölvupóst, símtöl eða að bóka fundi hjá viðkomandi. Eðli slíkra samtala er að auðvelt er fyrir valdhafa að hunsa skilaboðin, en á móti getur verið auðveldara að vinna á samræðugrundvelli ef valdhafi er tilbúinn til þess að hlusta. Einnig ber ráðuneytum skylda til að svara öllum erindum sem þeim berast og getur því verið áhrifaríkt að senda bréf til þeirra.

, eins og á samfélagsmiðlum eða opin bréf í fjölmiðlum, hafa þann styrkleika að þau geta skapað umræðu og þrýsting frá stærri hópi fólks sem samsinnir bréfinu. Opinber bréf sem ná athygli almennings geta virkað sem stökkpallur til þess að fá opna fundi með valdhöfum.


Orðræðustýring þarfnast fleiri innihaldsefna heldur en rökhyggju; orðræðan þarf drama, persónur og sýnilegan stuðning. Gerðu þér í hugarlund Gandhi gerandi salt við sjóinn, Rosa Parks neitandi að afhenda sæti sitt í strætisvagni, Quakerana siglandi bátum sínum inn á æfingasvæði fyrir kjarnorkusprengjur eða Greenpeace á bátum sínum komandi upp á milli hvala og hvalveiðiskipa. Fólk þarf að finna fyrir vandanum, ekki einungis að skilja hann rökrétt. Þannig fæddist ný orðræða.– Rex Weyler, Greenpeace

Ef pólitísk þátttaka er aktívismi innan kerfisins eru mótmæli og borgaraleg óhlýðni aktívismi utan kerfisins. Borgaraleg óhlýðni er brot á venjum, hefðum, óskrifuðum reglum, skrifuðum reglum eða lögum samfélagsins. Slíkar aðgerðir snúast um að taka stjórn á orðræðunni og beina athygli almennings og valdhafa að ákveðnum málefnum. Markmiðið með borgaralegri óhlýðni og mótmælaaðgerðum er að trufla hefðbundinn hversdagsleika til þess að koma skilaboðum á framfæri og krefjast úrbóta.

Til að aðgerðir hafi sem mest áhrif er gott að hafa eftirfarandi atriði í huga:

- því fleiri sem taka þátt, því meiri athygli hljóta aðgerðirnar.

 - Til að gjörningur hafi tilætluð áhrif þarf fólk að taka vel eftir honum. Ef það á að loka vegi þarf það að vera fjölfarinn vegur og mótmæli eru best á stað þar sem stjórnmálamenn taka eftir. Til dæmis fyrir utan alþingishúsið.

 - Ef einhverjir úr hópnum beita ofbeldi eða eignarspjöllum missir málstaðurinn marks og auðvelt er að afskrifa mótmælin sem dólgslæti.

- Aðgerðir þurfa að vera reglubundnar til að hafa áhrif. Erfiðara er að hrista af sér reglubundin mótmæli heldur en einn stakan viðburð.

- Það er mun erfiðara að binda endi á mótmæli ef mótmælendurnir eru að skemmta sér. Til dæmis er hægt að halda tónleika, dansa eða syngja eða borða saman.

Þessar leiðbeiningar eru teknar úr handbók XR - This is not a drill

Samtal um loftslagsaðgerðir getur orðið einhæft. Það er getur verið erfitt að dvelja stanslaust í staðreyndum og tölfræði sem fer síversnandi fyrir utan það að mörgum þykir einfaldlega erfitt að skilja tölulegar staðreyndir. Þá getur verið mikilvægt að setja samtalið í annan búning til þess að mikilvægi aðgerða skiljist eða verði spennandi. Þar getur list komið til sögunnar.

Það sem list getur haft fram yfir aðra tjáningu er að tala til fólks á tilfinningagrundvelli, stuðla að samveru og setja upplýsingar í samhengi. Listafólk er ekki bundið við vísindalega aðferð og segir sögur sem við skiljum og tengjum við. List getur nýtt sér orðfæri sem þætti of róttækt fyrir vísindafólk og listafólki leyfist að nota stóru orðin. Orð eins og heilagleiki, réttlæti og heiður. Rithöfundar, gjörninga- og tónlistarfólk eru oft frábærir aktívistar og geta verið sameiningarafl hreyfingar og ráðið því hvert við beinum athygli okkar.

Sum áhrifaríkustu mótmælin eru haldin í samstarfi við listafólk og áhrifaríkt er að nota list til að skapa samhengi. Sem dæmi geta tónleikar til skiptis við ræðuhald gert viðburð eftirsóttann og blásið baráttuanda í brjóst fólks.

Gott dæmi um frægan listrænan gjörning er þegar bráðnun jökla á heimsvísu var gerð skil í gegnum jarðarför Okjökuls. Gjörningurinn vakti mikla athygli og setti hlýnun jarðar í brennidepil í stutta stund. Gjörningurinn höfðaði til tilfinninga okkar og setti loftslagsbreytingar í samhengi.

Eins hefur Rán Flygenring verið öflug í að ramma inn stór málefni í 

skemmtilegar og aðgengilegar myndasögur.

Ég elska og viðheld ástinni á náttúrunni.

Ég næri sambönd mín við fólk og hef umhyggju og samkennd í hávegum.

Ég afla mér markvisst nýs fróðleiks.

Ég hlusta á sjónarmið og tilfinningar annara.

Ég reyni að skilja andstæðinga mína.

Ég þekki það sem hefur tapast en dvel í því sem gæti unnist.

Ég berst fyrir betri heimi, það veitir mér sannan tilgang.

Ég er þátttakandi í mikilvægustu baráttu mannkyns. Ég veit hvoru megin ég stend og berst af sannfæringu

Ég flý ekki í skjól þegar á móti blæs heldur tek vindinn óttalaus í fangið.

Ég þarf ekki að kunna allt, en ég þarf að kunna að vinna með öðrum. Saman margföldum við styrk okkar.

Ég óttast ekki að vita ekki allt og ég þori að tjá mig.

Ég veit að ég þarf ekki að vera fullkominn aktívisti því mesta ábyrgðin liggur hjá stjórnvöldum og öðrum valdhöfum.

Ég hvíli mig og hlúi að mér og fólkinu í kring um mig.

Ég viðurkenni misbresti og leita aðstoðar þegar ég þarf á henni að halda

When it comes to climate change, various issues need to be solved, and Iceland is not an exception. The following five chapters have compiled the most significant issues Icelandic society needs to face regarding climate change. With knowledge about what needs to be done, we can pressure authorities to action more rapidly than planned.

Dripping water hollows out stone, not through force but through persistence. - Ovid

Iceland’s emissions are split into three categories, depending on how the mitigation responsibility is allocated.

Emissions that Icelandic authorities are directly responsible for (ESR Effort Sharing Regulation)

These emissions come from transportation, small scale industries, agriculture, fishing industries and waste.

Such emissions were 2798 kt CO2 equivalent in 2021. The chapters below address land, sea and air transportation and discuss small scale industries’ energy usage. Waste will not be explicitly discussed, but its emissions will be mentioned.


Emissions within the EU trading system with regard to emission allowances (EU ETS)

Emissions that take place in Iceland but are a part of the EU trading system through emission allowances are 1844 kt CO2. The way that the trading system works is that through the trading system, businesses get a specific amount of emission allowances. They can sell their spare allowances if they use less than their share. The total emission allowances decrease each year. This system is called ‘cap and trade’. Large-scale industries and international air travel to Europe fall into this category. Those two types of emissions will be discussed in the chapters: ‘Ocean and Air Transport’ and ‘Iceland’s Energy Management’.

Land Use, Land Use Change and Forestry (LULUCF)

Land use, land use change and forestry are kept outside the other categories because the amount of emissions and capture is large, and the uncertainty is considerable. Moreover, it’s easier to compare nations when these numbers are not considered since the focus should be on stopping the use of fossil fuels. Emissions from these factors are the most significant in Iceland since it has 9398 kt CO2 equivalent. It’s imperative to respond to these kinds of emissions, which will be discussed in the chapter ‘Agriculture and the Ecosystems in Iceland’.

Many gases are greenhouse gases. The most common is carbon dioxide, but there are also others, such as methane, f-gases, and nitrogen oxide. When emissions are calculated, the greenhouse effect of other gases is calculated in proportion to the impact of carbon dioxide, resulting in one number that shows the equivalent of the emissions calculated in CO2. These calculations simplify discussions because it’s only necessary to look at one number instead of many, which would be very confusing.

For example, emitting 1 kg of methane is comparable to emitting 84 kg of CO2, and 1 kg of nitrogen oxide is equivalent to emitting 298 kg of CO2.

https://ust.is/library/Skrar/loft/NIR/Losunart%c3%b6lur_1990_2050_Kynningar-og%20vefs%c3%ad%c3%b0uefni_values.v1.webversion.xlsx

https://climatechangeconnection.org/emissions/co2-equivalents/

Alternative modes of transport, other than private cars, should be a desirable option.

Higher taxes on fossil fuels should be imposed alongside support for those with lower incomes who need to use such fuels.

Businesses and institutions must create strong incentives for their employees to choose sustainable modes of transport.

The government must provide concessions for sustainable transport, such as electric scooters and electric cars, alongside building the infrastructure necessary for energy transition within transport.

A desirable policy in terms of just transition consists of: increasing emphasis on alternative travel behaviours, ensuring that support for those with lower incomes is proportionate to the concessions made for those with a higher income, and increasing carbon tax while implementing solutions for lower income groups.

It’s not enough to swap to electricity to reduce emissions from road transport; we must also reduce usage.

When action against climate change is discussed, the private car tends to dominate the conversation. It has become a metaphor, of sorts, for the main culprit of climate change.


A large number of cars per person, many energy-demanding vehicles, and long distances driven are why road transport emissions are higher in Iceland per capita than in other countries in the EU. In 2019, the emissions were 2,6 tonnes in Iceland compared to 1,74 tonnes in the EU.


The development plans for the capitol region have taken the private car as a primary mode of transport for granted. However, the increase in inhabitants is higher than the street system can handle. Energy transition within transport revolves around more than just changing the energy source for drivers. Instead, environmentally friendly modes of transport must become more accessible and desirable.

Active travel and public transport must be prioritised by making bicycle lanes and pathways and ensuring that city planning and infrastructure account for shared electric transport (for example, shared electric scooters and bikes.)

The Icelandic authorities aim to stop importing petrol and diesel cars in 2030. On average, a vehicle is on the streets for 17 years. Fossil-fuel cars bought before 2030 will be in use longer than that, which is not following the official goal of carbon neutrality by 2040. The chapter ‘Electric- or Hydrogen Adoption of Ships and Aeroplanes’ will discuss other possible fuel-making methods with electricity.

The most substantial action that the authorities have taken in the energy transition within transport is to 

 fossil fuels and cars that use those fuels and to give 

 for sustainable vehicles and charging stations. A report from the Institute of Economic Studies at the University of Iceland states that it is all right to increase the carbon tax more than planned.


https://himinnoghaf.is/loftslagsmal/article/hvers-vegna-er-samfelagslosun-meiri-a-hvern-ibua-herlendis-en-i-rikjum-esb-thratt-fyrir-hreinu-orku-islands/

https://www.bsrb.is/static/files/Utgefid_efni/rettlat_umskipti_skyrsla.pdf

https://ioes.hi.is/sites/ioes.hi.is/files/2022-07/A%C3%B0ger%C3%B0aa%CC%81%C3%A6tlun%20skilaeintak%201507_2022.pdf?fbclid=IwAR3dwFJ9DSh0-gAKfCf_S25jl0OQY_1kr2PTDrao0GVbXhqflAp6LV8yoN0

 is mainly done through a carbon tax, which means a tax is put on petrol and oil. Such measures can be effective and result in people cutting down or quitting the use of fossil-fuel cars. However, alongside more taxation, there should also be a support system for those who need to drive vehicles that use fossil fuels and/or those who cannot afford more expensive petrol. Such support could apply to those who don’t have access to public transport or those with disabilities who cannot utilise them. An increase in carbon tax disproportionally affects low-income groups and people who live in rural areas.


 mainly support the purchase of electric cars and the building of related infrastructure. Such measures are helpful for mid- to high-income groups who can afford a new car. As a result, the actions contribute to inequality, especially before the electric car market has established itself. 

Currently, the government spends more on subsidising the purchase of new electric and hybrid cars than on advancing a transformation in travel habits. 

These subsidies are unprofitable and benefit high-income groups the most.

Low-income people, children, youths, seniors, and people with disabilities benefit more from improved public transport and pathways than others (Institute of Economic Studies

), making support for these types of transport more just.

 Placing more emphasis on changing travel habits, reducing concessions for high-income groups, and increasing the carbon tax with solutions for low-income groups would be more desirable policies for just transition.

https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2021/03/23/Framlog-til-loftslagsadgerda-aukin-um-milljard-a-ari-/

We often hear that each of us must decide to use more sustainable transport. While individuals certainly have responsibility,

 the authorities on all levels of the administrative system are responsible for making sustainable transport more desirable for the public.

Who hasn’t waited for a bus that was half an hour late, been late because the pathways were not cleared of snow or been biking on a bike lane that suddenly ended and been forced to bike in the middle of traffic?


These experiences are discouraging and make the private car a tempting choice. At the end of the day, prioritising the private car above other modes of transport is a political decision. 